Мұхиттарда жердің барлық суының 96.5%-ы бар, бірақ жердің барлық суының тек 2.5%-ы Тұщы су.
Су климаттық жүйе, адам қоғамы және қоршаған орта арасындағы маңызды байланысты қамтамасыз ете отырып, климаттың өзгеруіне бейімделуде маңызды рөл атқарады. Су бейбітшілік тудыруы немесе жанжал тудыруы мүмкін. Су тапшы болғанда немесе ластанған кезде, адамдар суға қол жеткізе алмаса немесе мүлдем қол жеткізе алмаса, қауымдастықтар мен елдер арасында қиындықтар туындайды. Су тек қана пайдалануға және бәсекеге қабілетті ресурс емес, ең бастысы, ол адамның негізгі құқығы екенін есте ұстаған жөн.
Әрқайсымыз суды ұқыпты пайдалана отырып, қоршаған ортаға және су инфрақұрылымына түсетін салмақты азайта аламыз. Біз сондай-ақ Үкіметтерімізге, компанияларымызға, ұйымдарымызға және жұртшылыққа су ресурстарын сақтау шараларын қабылдауды талап ете аламыз.
Қазақстан Республикасы өзінің географиялық жағдайына байланысты су тапшы ел болып табылады, сондықтан климаттың өзгеруіне барынша осал болып табылады. Елдегі сумен қамтамасыз етудің 40% - ға жуығы көршілермен трансшекаралық қатынастарға байланысты!
Қазақстанда 85 мыңнан астам өзен бар. Ең үлкендері, ұзындығы 1000 км-ден астам: Ертіс, Есіл, Орал, Сырдария, Тобыл, немесе Шу. Елде 48 мыңнан астам көл және 14 ірі су қоймасы бар. Қазақстанда Жер бетіндегі ең үлкен екі көлдің бір бөлігі - Каспий теңізі мен Арал теңізі орналасқан. Сонымен қатар, республика аумағында әлемдегі ең үлкен көлдердің бірі — Балқаш орналасқан.
Қарағанды облысында ұзындығы 100 км-ден асатын ірі өзендер: Ұлы-Жыланшық, Құланөтпес, Қалмаққырған, Туындық, Тоқырау, Жарлы, Талды.
Қарағанды ауыз суды қайдан алады?
Қарағанды қаласын сумен жабдықтау көзі "Қаныш Сәтбаев атындағы Канал" РМК суы болып табылады. Каналдан жылдық су алу жылына 61 млн. текше метрді құрайды. "Қарағанды Су" ЖШС балансында тұрған Қарағанды қаласы бойынша су құбыры желілерінің ұзындығы – 1119 км құрайды.
Суды үнемдеу процесіне әрқайсымыз қалай үлес қоса аламыз?
- Суды үнемдеңіз!
- Душ қабылдағанда, тістеріңізді жуғанда немесе ыдыс жуғанда шүмекті жабыңыз.
- Ваннаның орнына душ қабылдаңыз (ваннада шомылу душ қабылдауға қарағанда шамамен екі есе көп суды жұмсайды).
- Қосарланған дәретхананы орнатыңыз.
- Ақаулы крандарды бақылаңыз және жөндеңіз.
- Сізге қажет су мөлшерін ғана қайнатыңыз.
- Егер сіздің жеке үйіңіз бен бақшаңыз болса, өсімдіктерді таңертең немесе кешке суарыңыз, температура төмен болған кезде, бұл булануды болдырмайды, сонымен қатар мүмкіндігінше суару үшін алдын ала жиналған жаңбыр суын пайдаланыңыз.
- Гүлдерді суарудың үнемді әдістерінің бірі-тамшылатып суару.
- Есептегішті суға орнатыңыз, егер сізде ол әлі жоқ болса, бұл сізді шығындарға, демек, суға да үнемдеуге мәжбүр етеді. Үйде еденді жуған кезде шүберекті ағын судың астына әр жолы жуғанша, суды шелекке жинаған дұрыс.
- Егер сізге машинаны жуу қажет болса, оны шлангтан емес, қолмен жуған дұрыс, өйткені су шығыны бірнеше есе азаяды.
- Осы маңызды экологиялық ақпаратты басқалармен бөлісіңіз!
Қазақ тіліне аударған: Маликова Дильназ Арманқызы.